Friday, April 25, 2008

Хойд мөсөн далайн мөс хайлахад сэтгэл түгших хэрэггүй


Манай дэлхийн хойд туйлын мөс хурдан хайлж байгаад эрдэмтэд түгшиж байна. Арктикийн мөс хайлсан сүүлийн үеийн дээд хэмжээг 2005 оны есдүгээр сард сансараас ажиглаж, бүртгэжээ. Энэ оны 8 дугаар сард мөс хамгийн их хэмжээгээр хайлсан бөгөөд Аркитикийн мөс ирэх 9 сар хүртэл үргэжлэн хайлах төлөвтэй байна.
Дэлхийн дулааралтын нэг тод жишээ бол Хойд мөсөн далайн мөсөн талбай багасч байгаа явдал юм. Арктикийн мөсөн хучлага багасах үйл явцын хурдыг 1970-аад оноос ажиглаж байна. Энэ хэмжээ сүүлийн 10 жил 8 орчим хувь байна. Одоо бидний ажиглаж байгаа цаг уурын энэ байдлыг 20 жилийн тэртээ физик-математикийн хүнд загвараар таамагласан билээ. Харин тэнгисийн мөс энэ загварын таамагласнаас ч илүү хурдан хайлж байна.
Хэрэв Хойд мөсөн далайн мөс хайлах хурд өөрчлөгдөхгүй энэ хэвээр байвал хэдэн арван жилийн дараа хойд мөсөн далай зуны улиралд бүрмөсөн хайлах юм. Энэ сайн уу муу юу? Нэг талаас хойд тэнгисийн замаар хөлөг онгоц зорчиход саадгүй болно. Арктикийн усан доорх эх газарын үргэлжлэлд геологийн судалгаа хийхэд хялбар, хямд өртөгтэй болох юм. Олон орон арктикийн усан доорх эх газрын үргэлжлэлийн баялгийг эзэмших бодолтой байгаа билээ. Энэ бүхэн давуу тал юм. Нөгөө талаас энэ нь экологид аюултай юм. Арктикийн мөсөнд жилийн турш нутагладаг цагаан баавгайн тоо толгой эрс цөөрсөн байна. Хамгийн гол нь Хойд мөсөн далай бүрмөсөн хайлахад агаар мандалд цацагдах уур эрс нэмэгдэнэ. Ингэснээр дэлхийн бөмбөрцөгийн хойд хэсгийн уур амьсгал өөрчлөгдөж, хур тунадас нэмэгдэх юм. Сүүлийн жилүүдэд олонтаа ярьж байгаа дэлхийн далайн түвшин нэмэгдэж болзошгүй тухайд байдал бас сайнгүй байна. Мөс шингэн уснаас ч илүү хэмжээтэй. Тэнгисийн мөс хайлснаар далайн усны түвшинг бага зэрэг нэмнэ. Үүнд сэтгэл түгших хэрэггүй гэж эрдэмтэд ярьж байна.

1 comment:

arjuna said...

chi ymar teneg yum ve? CHi ymar teneg yum ve ? tuiliin mus hailj mash ayulttai uzegdel aajimaar irj bna uchir ni chi oi modiig yaj ustgaj bgaag harj bga biz de! USA dulaaraliin gol shaltgaan boloh hulemjiin hiin Kiotogiin protkol-d odoo hurtel negdeegui .. tiirhuu medeelel olnii dund tsatsah ni engiin uzegdel shu de! chi bol mal!!! yaj tgj bichej chadaj baina a chi yu medehiin baigaliin tuhai..,